Poniższą relację zbudowaliśmy na wypowiedziach gości Kongresu Kogeneracji, w poszukiwaniu odpowiedzi na zasadnicze pytanie – jak musi się zmienić polski sektor kogeneracji, aby nadal odgrywać istotną rolę w perspektywie 2050 r.?

Obecnie za paliwo mające największy potencjał w transformacji energetycznej sektora kogeneracyjnego uznaje się gaz. Za tym rozwiązaniem postuluje p. Wojciech Dąbrowski, Prezes Zarządu PGE Polska Grupa Energetyczna, podkreślając, że technologia gazowa jest szeroko znana w ciepłownictwie. W najbliższej perspektywie najefektywniejsze będą rozwiązania łączące technologie niskoemisyjne z odnawialnymi źródłami energii.

Zalety szerokiego wdrożenia rozwiązań opartych na gazie podkreśla także p. Zbigniew Kozłowski, Partner w DWF Poland. Jego zdaniem: “energetyka gazowa pozwala zapewnić stabilne dostawy energii niezależnie od warunków atmosferycznych i wypełnia szczególnie potrzeby ciepłownictwa, gdzie transformacja w kierunku odnawialnych źródeł będzie jednak nieco dłuższa niż w przypadku energetyki zawodowej”.

Transformacja sektora wymaga szybkiego podjęcia decyzji inwestycyjnych. Rozważając możliwość inwestycji w źródła gazowe, p. Kozłowski przewiduje ciągłą eksploatację elektrowni gazowych, nawet po 2035 roku.

Gaz to technologia niskoemisyjna, ale w dalszym ciągu konwencjonalna, zatem ograniczona możliwością uzyskania wsparcia do 2026 roku. Innym rozwiązaniem sprzyjającym transformacji sektora kogeneracyjnego w kierunku energetyki odnawialnej może być wykorzystanie biogazu. Możliwości płynące z efektywnego wykorzystania tego paliwa opisuje p. Mariusz Słoma, dyrektor Naczelny Valmet Automation.

Najbardziej efektywne wydają się rozwiązania zakładające wykorzystanie biomasy, jak i paliwa z odpadów. Dwupaliwowość kotłów jest gwarantem dyspozycyjności źródeł ciepła, a konwersja kotłów węglowych na kotły biomasowe może stanowić proste odejście od paliw węglowych. Długofalowość rozwiązań opartych na biogazie stoi jednak po pewnym znakiem zapytania – zależy od uznania w dyrektywach unijnych biomasy jako paliwa zrównoważonego oraz samej dostępności biomasy. 

Za sensowne rozwiązanie, podtrzymujące znaczenie kogeneracji w perspektywie długofalowej, uznaje się wodór. Prof. dr hab. Waldemar Kamrat spekuluje, że wykorzystanie wodoru na szerszą skalę w energetyce może pojawić się około 2035-2040 roku. Prace nad wykorzystaniem wodoru jako paliwa na skalę przemysłową trwają na poziomie laboratoriów i nie należy spodziewać się szybkich efektów. Dyskusji podlegają sposoby pozyskiwania wodoru – w szczególności pochodzącego z rozpadu wody.

Potencjał w zwiększeniu efektywności kogeneracji dzięki wykorzystaniu wodoru wskazuje również p. Wojciech Dąbrowski, Prezes Zarządu PGE Polska Grupa Energetyczna. Zakłada on rozpowszechnienie wodoru w energetyce w ciągu najbliższych 30 lat, jednak obecnie ciężko jest określić, kto mógłyby stać się jego głównym dostawcą na polskim rynku.

Istotnym aspektem wpływającym na funkcjonowanie kogeneracji jest efektywność sieci ciepłowniczych. Aby ją zwiększać ważne jest, zdaniem p. Artura Sobonia, Sekretarza Stanu w Ministerstwie Aktywów Państwowych, m.in planowanie systemów ciepłowniczych wspólnie z miastami. Konieczny jest rozwój inteligentnych sieci i wykorzystanie nowoczesnych narzędzi cyfrowych, aby zarządzać systemem w ramach zintegrowanych sieci i rozwiązań smart city.

Transformację energetyczną z punktu widzenia miast i samorządów komentuje p. Maciej Riemer, Dyrektor Departamentu Ekologii i Klimatu w Urzędzie Miasta Łodzi. Potrzeby wspólnoty lokalnej skupiają się wokół czystego powietrza, zatem konieczna jest redukcja niskiej emisji. Ciepło systemowe jest najkorzystniejsze, ale nie wszędzie da się wprowadzić takie rozwiązanie. Planowane inwestycje miejskie to fotowoltaika na budynkach użyteczności publicznej oraz pompy ciepła w szkołach.

“Przedsiębiorstwa, które chcą istnieć w roku 2050 już teraz muszą podjąć działania związane z dekarbonizacją, nie należy tego kontestować, należy przyjąć to jako kierunek możliwości modernizacji sektora” dostrzega Jan Pic, Wiceprezes Zarządu Veolia Energia Poznań. Nowoczesne przedsiębiorstwa kogeneracyjne muszą poszukiwać szans na rynku energii elektrycznej w postaci usług systemowych lub rynków mocy. Istotną rolę będą pełnić prosumenci jako aktywni operatorzy systemów ciepłowniczych.

O dekarbonizacji jako sposobie na poprawę konkurencyjności rynkowej wspomina Piotr Górnik, Prezes Zarządu Fortum Power and Heat Polska. Duże możliwości dla sektora kogeneracyjnego niesie ze sobą rozwój usług cyfrowych.

Prezes Piotr Górnik skomentował kwestię dopasowania do klienta i kastomizacji produktów. Ważny jest bezpośredni kontakt z klientem, np. zarządcami budynków czy mieszkańcami oraz tworzenie usług dopasowanych pod potrzeby konkretnego odbiorcy.

W Polityce Energetycznej Państwa założono 100 mld zł na inwestycje w sektorze ciepłowniczym w ramach transformacji energetycznej do 2030 roku. Wobec czekających zmian i ogromem podążających za nimi możliwości, Donata Nowak, Dyrektor Departamentu efektywności energetycznej i kogeneracji z Urzędu Regulacji Energetyki porusza temat wsparcia merytorycznego przedsiębiorstw podczas transformacji energetycznej poprzez stworzenie dedykowanych systemów doradztwa, aby ułatwić podmiotom wybór odpowiednich rozwiązań.

Wśród tematów najżywiej komentowanych podczas II Kongresu Kogeneracji nie zabrakło oczywiście regulacji, w tym projektowanego pakietu Fit for 55. Trendy regulacyjne wspierają energię ze źródeł odnawialnych oraz “demokratyzację” energetyki przez włączanie do sieci coraz to nowych źródeł oraz zastosowanie innowacyjnych rozwiązań, również we współpracy z dotychczasowymi klientami. Dwa przykłady takich działań zaprezentował w swojej wypowiedzi Jan Pic z Veolii Energia Poznań.

Portal internetowy „Transformacja 2050”, który właśnie odwiedzasz, to kontynuacja projektu foresightowego Energia 2050. Pragniemy, aby portal, podobnie jak projekt „Energia 2050”, był źródłem wartościowej, eksperckiej, nietuzinkowej wiedzy na tematy związane z przyszłością rynku energii, transformacją energetyczną i pokrewnymi tematami. „Transformacja 2050” jest otwartą trybuną rozmowy o przyszłości energetyki w polskich miastach, animowanej przez Veolię Energia Polska oraz specjalistów w zakresie foresightu strategicznego z firmy 4CF. Zapraszamy do kontaktu i współtworzenia tego portalu ekspertów i interesariuszy rynku energii.

Jeśli zainteresował Cię powyższy artykuł, to z pewnością chętnie zobaczysz i przeczytasz także: