W październiku 2022 r. we współpracy z Veolia Energia Polska, firma 4CF przeprowadziła warsztat Dekarbonizacja 2050, którego celem było omówienie, w gronie wybranych ekspertów i kluczowych interesariuszy energetyki, perspektyw dekarbonizacji w Polsce w warunkach podwyższonej niepewności. W toku warsztatu eksperci z różnych firm i instytucji przeanalizowali alternatywne ścieżki dekarbonizacji sektora energii w Polsce, poszukując realistycznych i korzystnych dla branży rozwiązań. 

Poniżej przedstawiamy relację z wydarzenia w formie wypowiedzi ekspertów uczestniczących w warsztacie, którzy starali się znaleźć odpowiedź na zasadnicze pytanie – co jest konieczne aby przyspieszyć proces dekarbonizacji w Polsce?

Dekarbonizacja ma przede wszystkim głęboki sens biznesowy. Prowadzi do rozwoju  odnawialnych źródeł energii, które są tańsze niż produkcja energii w sposób konwencjonalny i przyczyniają się do zwiększenia bezpieczeństwa energetycznego. To także możliwość co najmniej pięciokrotnego zwiększenia miejsc pracy w energetyce – mówił Paweł Wojciechowski, dyrektor Whiteshield Partners. Do tego potrzebne jest przede wszystkim odblokowanie “ustawy wiatrakowej” i dalszego rozwoju fotowoltaiki. W Polsce wystarczy 2 proc.  areału na wiatraki i około 0,5 proc. ziem do osiągnięcia 80-90 proc. celu klimatycznego, czyli zero emisyjności, do roku 2040 czy 2050.

Do przyspieszenia dekarbonizacji w Polsce konieczna jest odpowiednio sformułowana, perspektywiczna polityka energetyczna, która w pełni wykorzysta potencjał tego procesu – twierdził z kolei Adam Czyżewski, główny ekonomista PKN Orlen. Zaznaczył również, że dysponujemy pozostałymi środkami, aby dekarbonizacja przyśpieszyła, a mianowicie: technologią, możliwościami firm i akceptacją społeczną.

W zdigitalizowanej przyszłości może jednak nastąpić rozmycie granicy pomiędzy podażą a popytem. Wejście na rynek inteligentnych sieci, wzajemnie połączonych i interoperacyjnych systemów obrotu i zarządzania energią, a także wykorzystanie potencjału sztucznej inteligencji może sprawić, że pozycja dostawców i odbiorców ulegnie zmianie. Dzięki cyfryzacji może znacznie poszerzyć się oferta rozwiązań dla wszystkich odbiorców energii elektrycznej i ciepła – począwszy od wielkich zakładów przemysłowych, a skończywszy na indywidualnych odbiorcach. Rosnący udział odbiorców energii w transformacji komentuje mec. Tomasz Chmal, ekspert rynku energetyki. 

Dla Marcina Lewensteina, Innovation Officera EIT w InnoEnergy, budowa elektrowni atomowej jest krytyczna dla zmiany tempa dekarbonizacji. Jest także jedynym sposobem, aby umożliwić rezygnację z elektrowni wykorzystujących węgiel brunatny. Ponadto, potrzebne są wszelkie działania zmierzające do ograniczenia ilości paliw kopalnych użytkowanych w energetyce, np. energetyka wiatrowa na lądzie, czy też na morzu. Podkreślił jednak, że to będzie wymagało rozwoju magazynowania energii, a także znacznych zmian w sposobie wykorzystania energii.

Aby dekarbonizacja się powiodła, oprócz koncentracji na nowych technologiach i usprawnieniach niezwykle potrzebna jest także edukacja  społeczeństwa, mająca na celu zwiększenie świadomości w zakresie tego, co sami, jako obywatele, możemy wdrożyć do naszego codziennego życia i w jaki sposób wszyscy mamy wpływ na zachodzący proces. Kluczowe jest zrozumienie i w konsekwencji szeroka akceptacja społeczna dla tego procesu. – podkreślała Katarzyna Wszoła z Departamentu Innowacji w Grupie Veolia w Polsce.

Najważniejsze co może wydarzyć się na przestrzeni najbliższej dekady, a co przybliżyłoby nas do pełnej dekarbonizacji sektora energetycznego w Polsce to stopniowe, ale konsekwentne i całkowite ograniczanie wszelkich form subsydiów, derogacji i innych form wsparcia finansowego dla energetyki węglowej – zaznaczył Kacper Nosarzewski, partner 4CF The Futures Literacy Company.

Istotny jest dalszy rozwój odnawialnych źródeł energii oraz gospodarki wodorowej. Należy jednak pamiętać, że do eliminacji paliw kopalnych za pomocą OZE i wodoru potrzebne są technologie, których dojrzałość ekonomiczna zostanie osiągnięta około roku 2030. Jako kraj musimy tworzyć te rozwiązania już dziś. W innym przypadku będziemy musieli korzystać z rozwiązań, które zostaną przyjęte i rozwinięte bez naszego udziału – mówił prof. Piotr Stankiewicz, Dyrektor Programu Przemysł Forum Energii na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu.

Jarosław Tworóg, wiceprezes zarządu KIGEiT zwracał natomiast uwagę na fakt, że dekarbonizacja nieuchronnie przyśpieszy spadek kosztów energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii. Ten proces jest nieodwracalny i dyktowany czynnikami technologicznymi. Przy każdym podwojeniu produkcji OZE, koszt wytworzenia energii spada o ok. 30 proc.

Aby kontynuować dekarbonizację potrzebne jest 100 mld złotych, odnowa regulacji pochodzących sprzed wojny oraz powrót do właściwego poziomu inflacji – jest to kluczowe dla zapewnienia przewidywalnej przyszłości wszystkim interesariuszom rynku energetycznego. Na tej podstawie uczestnicy rynku mogliby zrewidować swoje programy, uwzględniając zwiększające się koszty. W Unii Europejskiej dostępne są na to pieniądze. Tak naprawdę trzeba je tylko przekierować do systemu. Te 100 mld to jest dużo więcej niż to na, co system i podmioty w nim działające mogą sobie pozwolić. Trzeba więc wspierać te działania. – wskazywał Frédéric Faroche, prezes zarządu Grupy Veolia w Polsce. Istotną kwestią, której potencjał nie jest jeszcze w pełni wykorzystany jest kwestie efektywności energetycznej.

Aby kontynuować dekarbonizację potrzebne jest 100 mld złotych,odnowa regulacji pochodzących sprzed wojny oraz powrót do właściwego poziomu inflacji – jest to kluczowe dla zapewnienia przewidywalnej przyszłości wszystkim interesariuszom rynku energetycznego. Na tej podstawie uczestnicy rynku mogliby zrewidować swoje programy, uwzględniając zwiększające się koszty. W Unii Europejskiej dostępne są na to pieniądze. Tak naprawdę trzeba je tylko przekierować do systemu. Te 100 mld to jest dużo więcej niż to na, co system i podmioty w nim działające mogą sobie pozwolić. Trzeba więc wspierać te działania. – wskazywał Frédéric Faroche, prezes zarządu Grupy Veolia w Polsce. Istotną kwestią, której potencjał nie jest jeszcze w pełni wykorzystany jest kwestie efektywności energetycznej.

Cyfryzacja wymaga oczywiście nakładów inwestycyjnych i skoordynowanych działań. Energetyka konkuruje o talenty i zasoby informatyczne właściwie z każdą branżą na zglobalizowanym rynku usług i innowacji IT. Sprawia to, że koszty opracowania i wdrażania rozwiązań cyfrowych są wysokie. Jak jednak wynika z analizy danych na macierzy, eksperci rynku energetycznego widzą możliwość szybkiego wdrożenia. Jednym ze źródeł finansowania tych projektów mogą być środki przeznaczone na ograniczanie emisji gazów cieplarnianych i gospodarkę niskoemisyjną – zwiększenie sprawności systemów energetycznych dzięki cyfryzacji przełoży się również i na taki skutek.

Portal internetowy „Transformacja 2050”, który właśnie odwiedzasz, to kontynuacja projektu foresightowego Energia 2050. Pragniemy, aby portal, podobnie jak projekt „Energia 2050”, był źródłem wartościowej, eksperckiej, nietuzinkowej wiedzy na tematy związane z przyszłością rynku energii, transformacją energetyczną i pokrewnymi tematami. „Transformacja 2050” jest otwartą trybuną rozmowy o przyszłości energetyki w polskich miastach, animowanej przez Veolię Energia Polska oraz specjalistów w zakresie foresightu strategicznego z firmy 4CF. Zapraszamy do kontaktu i współtworzenia tego portalu ekspertów i interesariuszy rynku energii.

Jeśli zainteresował Cię powyższy artykuł, to z pewnością chętnie zobaczysz i przeczytasz także: